TÜRK VE İSLAM ESERLERİ MÜZESİ

Müze, Türk ve İslam eserlerinin sergilendiği ilk Türk Müzesi ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde açılmış olan son müze olma özelliğine sahiptir. İlk olarak Nisan 1914’te Süleymaniye Medresesi’nin imaretler bölümünde “Evkaf-ı İslamiye Müzesi” adıyla kurulan müze, günümüzdeki yeri olan İbrahim Paşa Sarayı’na 1983 yılında taşınmış ve restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından Ocak 2015’te tekrar ziyarete açılmıştır.

Müze düşüncesi ülkemizde 1846’da Sultan Abdülmecid’in Yalova gezisinde bulduğu Bizans Kral’ı Konstantin ile ilgili yaldızlı ve yazılı taşların İstanbul’a getirilip Topkapı Sarayı’nın 1. avlusunda bulunan Aya İrini kilisesinde toplanmasıyla başlamıştır. Daha sonra imparatorluğun çeşitli yerlerinden getirilen eserlerin ve silahların toplandığı bu yapı 1868’de “Müze-i Hümayün” adıyla bir müze haline gelmiştir. Eski ve toplamaya değer fakat henüz İslami döneme ait olmayan eserler ile genişleyen koleksiyon Aya İrini kilisesinde yer kalmayınca 1872’de Topkapı Sarayı içindeki Çinili Köşk’e taşınmıştır.

Müze-i Hümayün müdürlüğüne 1881 yılında Osman Hamdi Bey’in getirilmesi İslam eserleri için bir dönüm noktası olmuştur. İslam sanat eserlerinin bakımsızlıktan veya çalınmaktan

kurtarılmaları için 1911 yılında başlayan Türk ve İslam eserlerini bağımsız yeni bir müzede bir araya getirme çalışmaları sonucu “Evkaf-ı İslamiye Müzesi” Nisan 1914’de Süleymaniye Külliyesi’nin İmaret binasında ziyarete açılmıştır. Yurdun birçok bölgesindeki cami, türbe, mescit ve tekkelerdeki çürümeye yüz tutmuş, değeri ölçülemeyecek kadar büyük 1225 parça halı ve yazma eserden oluşan zengin bir koleksiyon oluşturulmuştur.1924 yılında Evkaf-ı Umumiye Müdürlüğüne bağlanan müze, 1926’da dönemin Milli Eğitim Bakanlığına devredilerek “Türk ve İslam Eserleri Müzesi” ismini almış ve Topkapı Sarayı Müzesi’ne bağlı bir şeflik haline getirilmiştir. 1964 yılında tekrardan müdürlük haline getirilen Türk ve İslam Eserleri Müzesi eklenen yeni koleksiyonlar ile daha da zenginleştirilmiş ve 1983 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından sadrazamı İbrahim Paşa’ya 16. yüzyılda hediye edilen İbrahim Paşa Sarayı’na taşınmıştır.

Türk ve İslam Eserleri Müzesi koleksiyonları, İslam sanatının en erken döneminden 20. yüzyıla uzanan birçok dönemin çok zengin eserlerini barındırmakta ve büyük bir belge değeri taşımaktadır. Müzenin “El Yazmaları” bölümü sayısı 13.000’i bulan Osmanlı Sultanlarının dönemin en usta hattat ve sanatçılarına yazdırdıkları eserler; ferman, berat ve vakfiye gibi belgeler ve Müslümanlığın yayıldığı bölgelerden getirilen Kuran-ı Kerimler ile benzerlerine hiçbir koleksiyonda rastlanılmayacak nitelik ve niceliğe sahiptir.

Müze, 1.700’ü bulan sayısıyla dünyadaki en önemli Halı koleksiyonuna, Orta Çağ maden sanatı açısından büyük öneme sahip Madeni Eserler koleksiyonuna ve Selçuklu ve Beylikler dönemlerine ait kapı, pencere kanadı, sanduka ve rahleleri ile Ahşap Eserler koleksiyonuna sahiptir. Müzenin bir diğer önemli koleksiyonu da erken İslam ve Selçuklu dönemlerine ait sütun başlıkları, mesafe taşları, kitabeler ve figürlü kompozisyonlu taş eserlerden oluşmaktadır. Müzenin en yeni bölümü ise “Etnografya” bölümüdür ki 18. ve 20. yüzyıllar arasında Osmanlı sosyal yaşamına ait unsurları, Türk halkının günlük kullanım eşyalarını ve İstanbul Kadın Giyim koleksiyonunu barındırmaktadır.

#türkeserler #islameserleri #müze #türkveislameserlerimüzesi #tiem